تولید اسید لاکتیک در بدن ؛ چه دلیلی دارد؟

 

قطعا زمانی که پس از ورزش های سنگین، دویدن طولانی یا دوچرخه سواری شدید روی زمین دراز می کشید، احساس درد را در اندام خود حس کرده اید.

بسیاری از مردم بر این باورند که دلیل این اتفاق یعنی خستگی و درد عضلانی ناشی از تولید اسید لاکتیک در بدن بوده و اینکه باید به طریقی کاهش داده شود تا به شما کمک کند بهبود پیدا کنید و جلوی درد را بگیرید.

اما این عقیده درستی نیست و بعدا متوجه خواهید شد که درد عضلانی ناشی از تولید اسید لاکتیک در بدن نیست!

دردی که بعد از تمرین در عضلات خود احساس می کنید، به دلیل پارگی های میکروسکوپی در بافت عضلانی است که بازسازی می شود تا به شما کمک کند قوی تر شوید.

پس این اسید لاکتیک چیست که همه در مورد آن صحبت می کردند؟ این ماده چه کاری در بدن انجام می دهد و آیا باید از شر آن خلاص شویم یا کاملا برای بدن ما کاربردی می باشد.

 

اسید لاکتیک چیست؟

 

اسید لاکتیک یک محصول جانبی گلیکولیز است، یکی از فرآیندهای متابولیکی که بدن برای تولید انرژی در طول ورزش شدید استفاده می کند. اسید لاکتیک اصطلاحی است که برای توصیف یون‌های لاکتات و هیدروژن که محصولات جانبی این فرآیند هستند استفاده می‌شود.

البته نوعی از اسید لاکتیک نیز وجود دارد که به عنوان یک افزودنی غذایی پرکاربرد در صنایع غذایی و سایر صنایع کاربرد داشته و …

 

اسید لاکتیک چه می کند؟

 

اسید لاکتیک در طی فرایند گلیکولیز در سلول‌های عضلانی تشکیل می‌شود تا سلول‌ها را از تجمع پیروات که محصول جانبی گلیکولیز است، پاکسازی نماید. یون هیدروژن چیزی است که مسئول کاهش PH بافت عضلانی است و آن را اسیدی تر می کند. این کاهش در PH عضلانی که به عنوان اسیدوز شناخته می شود، می تواند منجر به احساس سوزش و یا بعضا درد در عضلات در طول تمرینات شدید شود.

 

 

اما خبر خوب این است که اسید لاکتیک بیشتر کمک کننده عضلات ما می باشد تا باعث درد و سورش آنها، زیرا در نهایت انرژی مورد نیاز را تامین می کند. البته در ادامه اسید لاکتیک تولیده شده در طی گلیکولیز، به راحتی جدا می‌شود، به این معنی که اسید لاکتیک از سلول عضلانی خارج شده و وارد جریان خون می‌شود.

لاکتات و یون هیدروژن دیگر متصل نیستند و به صورت اسید لاکتیک وجود دارند، اما هر دو به صورت جداگانه به صورت لاکتات و یون هیدروژن در بدن وجود دارند. لاکتات اغلب بازیافت می شود و به عنوان انرژی مورد استفاده قرار می گیرد، که در طول دوره های ورزش شدید بسیار مورد نیاز است.

 

لاکتیک اسید چه زمانی تولید می شود؟

 

اسید لاکتیک در طول دوره‌های تمرین با شدت بالا تولید می‌شود، زیرا بدن شما سخت کار می‌کند تا انرژی لازم برای حفظ فعالیت را تولید کند. بدن ما از آدنوزین تری فسفات (ATP) به عنوان منبع انرژی اولیه استفاده می کند.

سه مسیر اصلی انرژی ATP را در بدن تولید می کند:

1. سیستم ATP-PC
2. سیستم گلیکولیتیک (گلیکولیز)
3. سیستم اکسیداتیو.

 

در طول دوره‌های تمرین با شدت بالا، مانند دوی سرعت یا برداشتن وزنه های سنگین، بدن برای انرژی سریع به ATP-PC و سیستم‌های گلیکولیتیک (گلیکولیز) متکی است، زیرا آنها ATP را با سرعت بیشتری نسبت به سیستم اکسیداتیو تولید می‌کنند.

بدن ابتدا از سیستم ATP-PC استفاده می کند، زیرا سریعترین ATP را تولید می کند. هنگامی که منابع انرژی از سیستم ATP-PC شروع به کم شدن می کند، بدن در مرحله بعدی به سیستم گلیکولیتیک یا گلیکولیز روی می آورد.

در طی فرآیند گلیکولیز، پیرووات به عنوان یک محصول جانبی تولید می شود. وقتی اکسیژن زیادی در سلول‌ها وجود دارد، پیروات تجزیه می‌شود و به ATP بیشتری تبدیل می‌شود تا به عنوان انرژی، مورد استفاده قرار گیرد.

با این حال، زمانی که فردی در حال انجام تمرینات با شدت بالا است، احتمالاً بدن او نمی‌تواند اکسیژن را با سرعت کافی به سلول‌ها برساند و محیطی بی‌هوازی در سلول ایجاد می‌کند (بی هوازی = بدون اکسیژن).

 

 

هنگامی که این اتفاق می افتد، پیرووات در سلول ماهیچه ای تجمع می یابد و به سرعت به لاکتات تبدیل می شود، در حالی که در این فرآیند یک یون هیدروژن آزاد نیز آزاد می شود.

برای رفع این ترافیک و از سرگیری تولید انرژی، لاکتات و یون هیدروژن با هم به عنوان اسید لاکتیک جفت می شوند تا بتوانند از سلول خارج شوند و وارد خون شوند. لذا به طور خلاصه اسید لاکتیک زمانی تشکیل می شود که سلول های ماهیچه ای، اکسیژن کافی برای استفاده از سایر منابع انرژی خود را نداشته باشند.

 

چگونه از مشکل تجمع اسید لاکتیک خلاص شوید؟

 

در شرایط عادی، یعنی در حالت استراحت یا در حین ورزش در حالت ثابت، بدن می تواند لاکتات اضافی موجود در خون را با تبدیل آن به انرژی در فرآیندی به نام چرخه کوری کنترل کند. برای تنظیم یون های هیدروژن اضافی در بدن، خون حاوی چندین بافر برای کمک به عادی سازی سطح pH است که توسط اسیدیته یون هیدروژن تهدید می شود.

خوشبختانه، تجمع اسید لاکتیک چیزی نیست که ما باید نگران آن باشیم. نیازی به حذف آن یا برداشتن آن با استفاده از وسایل خارجی نیست. بدن انسان برای مدیریت این محصول جانبی متابولیک، هنگام ورود به جریان خون به خوبی مجهز است.

بیایید فرض کنیم که شما به طور کامل در یک تمرین ورزشی شرکت می کنید و میزان یون های لاکتات و هیدروژن در خون با چنان سرعتی افزایش می یابد که بدن نمی تواند آنها را با سرعت کافی حذف کند.

در این مرحله، توانایی ورزش کردن به شدت کاهش می یابد. این مدلی از پشتیبانی به بدن شما برای جلوگیری از عدم تعادل و وارد نمودن فشارهای بیش از اندازه و خطرناک می باشد. لذا وقتی بدنتان به این وضعیت فیزیولوژیکی برسد، آن احساس سوزش و درد شما را مجبور خواهد کرد تا زمانی که بدنتان به حالت هموستاز بازگردد، استراحت کنید.

 

چگونه اسید لاکتیک را کاهش می دهید؟

 

راه کاهش تولید اسید لاکتیک این است که آمادگی جسمانی خود را افزایش دهید تا بدن شما دیرتر به آن نقطه برسد. اگر تا به حال تمرینات تناوبی با شدت بالا انجام داده اید، می دانید که وقتی برای اولین بار شروع می کنید، به سرعت خسته می شوید.

با گذشت زمان و با پیشرفت مناسب و تمرین مداوم، متوجه می شوید که استقامت شما افزایش می یابد و می توانید برای دوره های طولانی تری تمرین کنید.

 

 

آنچه در واقع اتفاق می افتد، این است که بدن شما می تواند به تولید انرژی مورد نیاز برای مدت طولانی تری ادامه دهد.

 

لاکتات در مقابل اسید لاکتیک

 

اسید لاکتیک، پیوند لاکتات با یون هیدروژن است. این یون هیدروژن موجود در اسید لاکتیک است که به احساس سوزش در عضلات در حین تمرین منجر می شود، نه لاکتات.

به نظر می رسد لاکتات با بازیافت مجدد در سیستم، به بدن برای تامین انرژی برای ماهیچه هایمان به ما کمک کند!

البته که اسید لاکتیک و لاکتات گاهی اوقات به جای یکدیگر استفاده می شوند، حتی اگر از نظر فنی متفاوت باشند.

 

حرف آخر

 

اسید لاکتیک خیلی هم ماده بدی نیست، حتی پس از بازیافت لاکتات، به تامین سوخت ماهیچه ها کمک می کند! هرچند ممکن است باعث سوزش عضلات شود، اما تنها مسئول درد بعد از تمرین نیست.

از طرفی باید این نکته را بدانید که با بهبود تناسب اندام، زمان بیشتری طول می کشد تا به نقطه ای برسید که اسید لاکتیک تشکیل شده و بدن شما انرژی لازم برای ادامه عملکرد ورزشی را تمام می کند. پس به طور مداوم تمرین کنید، استراحت و ریکاوری کافی داشته باشید تا به خوبی در مسیر رسیدن به اهداف تناسب اندام خود قرار بگیرید، حتی اگر در طول مسیر ورزش کمی اندامتان بسوزد!